سبیلیات؛ روایت رمان نویس کویتی از جنگ ایران و عراق - وبلاگ خوراکی

به گزارش وبلاگ خوراکی، محمد حزبائی زاده مترجم خوزستانی، در گفت وگو با خبرنگار خبرنگاران در خوزستان، با بیان اینکه کتاب سبیلیات در سال 2017 به فهرست کوتاه بوکر رسید، گفت: این کتاب یکی از رمان های مشهور کویت و دنیا عرب است که ترجمه های مختلفی از آن انجام شده و به دو صورت نسخه دنیای و نسخه ویژه عراقی ها منتشر شده است.

وی با نگاهی به تاریخچه زندگی این نویسنده کویتی افزود: اسماعیل فهد اسماعیل از پدری عراقی و مادری اهوازی در سال 1940 در بصره متولد شد. در عراق و کویت آموزش دید و از مرکز عالی هنرهای نمایشی کویت لیسانس ادبیات و نقد ادبی دریافت کرد. اولین مجموعه داستان کوتاه او با عنوان البقعة الدّاکنة یا قطعه تیره سال 1963 در بغداد منتشر شد. این نویسنده به عنوان پایه گذار ادبیات داستانی کویت و پرورش دهنده نسل جدید نویسندگانی چون بُثینة العیسی (رمان بهشت مامان غیضه) ترجمه فارسی و سعود السنعوسی (رمان ساقه بامبو) که به فارسی هم ترجمه شده است؛ شناخته می گردد. او انتها در سال 2018 و در سن 88 سالگی درگذشت.

مترجم بانوان ماه ادامه داد: اولین رمان این نویسنده با عنوان کانت السماء زرقاء-، آسمان آبی بود در سال 1970 چاپ شد و داستان سربازی عاشق بود که بر اساس یک سری مسائل به ناچار از کشور گریخته و در مرز ایران و عراق گرفتار سیم خاردار می گردد. رنگ آبی پیراهن محبوب را در آبی آسمان می بیند و... این رمان با استقبال بسیاری در دنیا عرب روبه رو شد و می توان نقطه جهش اسماعیل برشمرد.

مترجم عطر فرانسوی دیگر آثار نویسنده کویتی را رمان هایی چون: الضفاف الاخری/ کناره های دیگر، الطیور و الاصدقاء/ دوستان و پرنده ها، خطوة فی الحلم/ گامی در رؤیا و... بیان نمود و افزود: اسماعیل در سال 2015 رمان سبیلیات را منتشر کرد و در سال 2017 پیروز شد این رمان را به فهرست کوتاه جایزه دنیای بوکر عربی برساند.

حزبائی زاده یکی از ویژگی های آثار این نویسنده کویتی را که به زبان های مختلف ترجمه شده اند، اختصار در استفاده از کلمات دانست و توضیح داد: نقطه برجسته آثار اسماعیل ایجازگویی در جملات است؛ گاهی جمله ها به دو کلمه مضاف و مضاف الیه خلاصه می شوند.

وی با اشاره به عنوان و داستان رمان سبیلیات افزود: این رمان نام خود را از منطقه ای سرسبز در جنوب بصره و ابوالخصیب می گیرد که با نگاهی انسانی به پیامدهای ویرانگر بشری و طبیعی جنگ می پردازد. رمان سبیلیات روایت دیگری از جنگ هشت ساله ایران و عراق است. قهرمانش زنی میان سال به نام اُم قاسم است که در آن سوی شط/رود تقلا می نماید تا از آسیب به قول خودش جنگ آن ها خلاص گردد. دغدغه این زن نجات نخلستان ها و باغ های منطقه است که واقعا بی نظیرند. (یک بار به آنجا سفر کردم تا خوب محیط رمان را بفهمم). در هیچ جای رمان کلمه دشمن دیده نمی گردد. هیچ ستایشی از هیچ سوی جنگ نشده است و حتی در جایی سربازی زیر لب به او می گوید: جنگ را ما آغاز کردیم. همین سرباز در پاسخ به دوستش که خانه شان در فاو تخریب شده می گوید ما هم شهرها و روستاهای آنها را خراب کردیم و...

مترجم شکارچی کرم ابریشم درخصوص وقفه طولانی چاپ این کتاب هم اذعان کرد: به علت اینکه این کتاب به مقوله جنگ از نگاه غیرایرانی می پردازد، در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مراحل صدور مجوز طولانی شد؛ اما در این فرایند بدون هیچ مشکل و حتی برداشتن یک کلمه از متن مجوز صادر شد.