رسانه ملی به افق کره جنوبی ، رویکرد وارداتی و یک سویه در سریال سازی - وبلاگ خوراکی

به گزارش وبلاگ خوراکی، مدیران رسانه ملی در حالی برترین زمان پخش را تقدیم سریال های کره ای می نمایند که با آنالیز فرایند نفوذ فرهنگ کره می توان نقش دولت این کشور را در برنامه ریزی برای صادرات فرهنگ این کشور آسیای شرقی متوجه شد.

گروه فرهنگ و هنر وبلاگ خوراکی؛ فاطمه قربانی رضوان؛ می خواهم کشورمان زیباترین کشور دنیا باشد. ولی منظور از زیباترین، قدرتمندترین نیست. چرا که ما درد و رنج حمله و تسخیر را چشیده ایم و من نمی خواهم ملت دیگری، این رنج و درد را تحمل کند. ثروت، به مقدار ای که فراوانی برایمان بیاورد کافی است. قدرت، به قدری که جلوی حمله کشورهای دیگر را بگیرد کافی است. تنها چیزی که هیچوقت کافی نیست، قدرت فرهنگ غنی کشور است. چرا که قدرتی که در فرهنگ است، هم ما را راضی می نماید و هم راضیی را به کشورهای دیگر می برد. این بخشی از سخنان کیم گو یکی از رهبران جنبش استقلال طلبی کره که بعدها به مقام ریاست جمهوری هم رسید است.کره ای که پس از به انتها رسیدن جنبش استقلال طلبی اش در سال 1948 و سرانجام دادن به 38 سال استعمار ژاپن وقت را تلف نکرد و برای پیشرفت کشور دست به کار شد تا حالا با گذشت سال نه تنها در صنعت و تکنولوژی برتر باشد بلکه در مسئله فرهنگ نیز موجی را در سراسر دنیا راه بی اندازد از جنس، موج فرهنگ کره ای!

رد پای سریال های کره ای در رسانه ملی را می توان در سال 1382 با پخش سریال پزشکان پیدا کرد. اما موج استقبال از سریال های کره ای با پخش سریال جواهری در قصر آغاز شد و پس از آن تقریبا سالی نبود که سریال های کره ای پای ثابت سریال های تلویزیون ملی نباشد.دقیق تر آنکه از سال 82 تا 99 سی و پنج سریال کره ای از تلویزیون ملی پخش شده است. در طول این سال ها دلایلی نظیر شباهت های فرهنگی و علاقه مردم ایران به تماشای ژانرهای تاریخی و اسطوره ای سبب شده تا مدیران رسانه برترین زمان پخش را تقدیم این دسته از سریال ها نموده و مخاطب ایرانی را دعوت به تماشای سریال هایی که هدفشان تاریخ سازی براساس نیازهای فرهنگی از پیش معین شده است، نمایند. در واقع با آنالیز فرایند نفوذ فرهنگ کره از آغاز تا به امروز می توان سهم و نقش دولت این کشور را در برنامه ریزی برای صادرات فرهنگ این کشور به شکل آشکار دید و البته از طرفی هم اشتیاق بی حد و مرز و بدون برنامه مدیران رسانه ملی را در واردات و ارائه این فرهنگ بدون آنکه خود قدمی برای توسعه فرهنگی ایرانی نمایند!

واضح است که اختصاص سرمایه و زمان بیشتر به فراوریات داخلی برترین فرصت برای آشنایی و معرفی فرهنگ غنی ایرانی است. فرهنگی که تاریخ آن سراسر از سوژه ها و شخصیت هایی است که حتی بسیاری از ایرانیان حتی نام آن ها را هم نشنیده اند اما با وجود چنین پتانسیلی برای نمایش سریال های کره ای که سرزمین آن ها حتی کمتر از انگشتان یک دست هم حادثه تاریخی ندارد بودجه صرف می گردد و برترین زمان پخش شبانه هم به آن ها اختصاص می یابد.

علی اکبر جناب زاده، نویسنده و پژوهشگر حوزه ارتباطات در تبادل نظر با خبرگزاری فارس درباره آغاز موج کره ای و تسسخیر فرهنگ کره در سطح دنیای گفت:دولت در این ماجرا نقش بسیار پررنگی داشت. دولت کره نقاط تماس فرهنگی را مستقیماً مدیریت می کرد. نقاط تماس یعنی مخاطب چطور، با چه ابزاری و به چه شکل با فرهنگ کره ارتباطات برقرار می نمایند؟ دولت کره از معدود دولت های دنیاست که وزارت فرهنگ دارد. البته ما هم داریم ولی از آن استفاده نمی کنیم.این وزارت خانه اداره هایی دارد؛ مثلاً یکی از اداره ها تحت عنوان دفتر محتوای فرهنگی که تلفیقی از سه اداره است، روی موسیقی کره ای، مد و لباس، کتاب های کمیک و انیمیشن تمرکز دارند و فراوری محتوا می نمایند که بودجه هنگفتی از جانب دولت به آن ها تزریق می گردد؛ طبق آخرین آمار، حدود سالانه 500 میلیون دلار! صنعت تفریح کره در درک نشانه هایی که از جانب مخاطب برمی آید، بسیار فعال بوده؛ سازمان گردشگری کره از علاقه گسترده ای که نسبت به فراوریات فرهنگی این کشور ایجاد شده، برترین استفاده را نموده و پکیج های گردشگری متنوع و مجذوب کنندهی را به گردشگران پیشنهاد می دهد، مثل تورهایی برای بازدید از لوکیشن های فراوری همین فیلم ها سریال های معروفشان که در پروژه پارک فرهنگ کره تعریف شده اند. طی 20 سال اخیر اندازه تورهای گردشگری به مقصد کره بسیار زیاد شده و همین استراتژی نو که رابطه تنگاتنگی با محصولات فرهنگی کره دارد، تصویر ذهنی مخاطب را از کره ای که پیش از اینیک جامعه سنتی عقب مانده و درگیر جنگ بود، به یک کشور زیبا و پیشرفته تغییر داده.

حالا با گذشت دو دهه از پخش سریال های کره ای مخاطبان ایرانی بسیاری هواداران این سبک از سریال ها شده اند و روز به روز به تعداد آن ها اضافه می گردد. رضا صائمی، منتقد، در ارتباط با علل علاقه ای مخاطب ایرانی به سریال های شرقی اعتقاد دارد بسیاری از سریال های پیروز شرقی مشخصا به مفاهیمی می پردازد که برای ما بسیار آشنا و عزیز است؛ مانند بردباری، ایثار، شهامت و صداقت. ازسوی دیگر، شکل روابط در این سریال ها برای مخاطب ایرانی بسیار باورپذیرتر و قابل فهم تر است تا سریال های اروپایی. علاوه بر این، نکته مهم و قابل توجه در سریال های خاور دور، داستان گویی است؛ سریال های شرقی برخلاف سریال های ایرانی که به شدت وامدار فرم روایی است، کاملا در خدمت داستان گویی و قصه ساخته می شوند و این اصل را به عنوان پایه سریال هایشان پذیرفته اند و در پی امتحان کردن فرم های مختلف نیستند. ساختار ساده و بدون تکلف این سریال ها به ویژه داستان های تاریخی و مجذوب کننده، درکنار تکنیک مناسب و استفاده از لوکیشن های مجذوب کننده، نو و تماشای، مجموعه های شرقی را برای مخاطب ایرانی بسیار دوست داشتنی جلوه می دهد.

مازیار معاونی منتقد سینما و تلویزیون در تبادل نظر با خبرگزاری دانشجو در ارتباط با گرایش مردم ایران به تماشای سریال های کره ای گفت:گرایش به سریال های کره ای همیشگی نبوده و در بازه های زمانی خاصی رخ داده؛ مثلا در زمان پخش دو سریال کره ای جواهری در قصر و افسانه جومونگ. بعد از این دو سریال، تلویزیون آثار کره ای بسیاری را پخش نموده که هیچکدام آن استقبال را نداشتند. جواهری در قصر دیده شد چون در سال 1385 چندین سال بود که تلویزیون اثر پیروز خارجی پخش ننموده بود، جومونگ هم به همین منوال و بیننده از سال ها تماشای ملودرام های داخلی خسته و کسل بود و حالا تماشای یک ملودرام خارجی در بستر تاریخی و همین طور یک اثر حماسی اکشن براش مجذوب کننده بود.

معاونی در ادامه اضافه کرد:سریال های ایرانی در بیشتر قریب به اتفاق در یکی از دو قطب جدی و تلخ یا کمدی و هجو قرار دارند و مخاطب دهه هاست مشتاق تماشا آثاری است که در میانه این دو قطب قرار گرفته باشند. نه کمدی صرف باشند و نه اشک و سوز و مرگ و اعتیاد و طلاق را نشان بدهند. سریال جواهری در قصر درست مثل سریال های قصه های جزیره یا پزشک دهکده یک ملودرام شاد مبتنی بر اتفاقات روزمره را روایت می کرد که اتفاقات دلخراش قابل توجهی نداشت و مردم از تماشاش انرژی منفی نمی گرفتند. ولی متاسفانه نگاه تلویزیون ما غالبا افراط در استفاده از یک فرمول پیروز تا کلیشه شدنش بوده.

با تمام این توصیف ها بهتر است مدیران فرهنگی از جمله مدیران صداوسیما از حالا در پی نتایج این رویکرد وارداتی به فرهنگ در آینده کشور باشند پیش از آنکه مجبور به ارائه راه چاره برای درمان نتایج مخرب آن شوند.